Yumurtlama (ovulasyon) adet başlangıcından sonraki yaklaşık 14. günde (2 hafta sonra) gerçekleşir. Ovulasyondan 24-48 saat önce veya sonrasındaki ilişkilerden hamile kalınabilir. Tıbbi deyimlerde gebelik (yumurtlama günü her kadında az da olsa değişebileceğinden) son adet tarihinin ilk gününden itibaren sayılmaya başlar. Yani ilişki öncesi 2 hafta da gebeliğe katılır. Başka bir deyiş ile , gebeliğin başlangıcı yumurtanın olgunlaşmaya başladığı andır. Bu an da son adet tarihinin ilk günüdür. Yumurtalık (over) içinde bir yumurta (folikül, ufak kistçik) son adet tarihinin ilk gününden itibaren büyümeye başlar, Yumurtlama olduğu an sperm ile birleşebilirse gebelik devam eder. Bu hesapla gebelik yaklaşık 40 hafta sürer.

Kan testi: Sperm yumurtanın içine girdikten (Bu olay tüplerde olur,sonra embryo rahime yerleşir) yaklaşık 10-12 gün sonra (embriyo) bHCG denen bir hormon salgılamaya başlar ve giderek artan bu hormonun kanda tespiti gebeliğin en erken tespit yöntemidir. Başka bir deyişle beklenen adetten 3-5 gün önce, ilişkiden 10-12 gün sonra, tıbbi terim olarak gebelik 3,5 hafta iken kanda gebelik tespit edilebilir.

İdrar testi: bHCG hormonu belli bir kan seviyesine çıkınca idrarda da tespit edilebilir. Piyasada hassasiyet derecelerine göre değişik ürünler satılmaktadır. Kanda gebelik testi kadar olmasa da bazıları beklenen adet tarihinden birkaç gün öncesinde sonuç verecek kadar hassastırlar. Yine de beklenen adet öncesinde veya birkaç gün adet gecikmesinde eğer (-) çıkarlarsa 1 hafta sonra tekrar edilmeleri gereklidir. Ayrıca özellikle İdrar yolu enfeksiyonu mevcut ise sonuç yanlışlıkla (+) de çıkabilir. Kontrol edilmeleri önerilir.

Ultrasonografi: Hamilelik tespitindeki altın standard ultrasonografidir. Gebelik en erken 5. haftada, yani ilişkiden sonraki 3. haftada 4-5 mm büyüklüğe ulaşır. Bebeğin ve kalp atışlarının izlenmesi ise 1 hafta sonra, yaklaşık 6-6,5 haftada olur.

Kan ve idrar testleri hamileliği saptasalar da gebeliğin sağlıklı devamı konusunda çok güvenilir bilgi vermezler, ayrıca rahim dışında gelişen dış gebelikler, hormon salgılayan yalancı gebelik olasılıkları ancak ultrasonografi ile dışlanabilir.

Gebeliğinden emin olan anne adaylarının ilk yapması gereken Aile Sağlığı Merkezine giderek bağlı olduğu aile hekimine veya aile sağlığı elemanına bildirimde bulunmaktır. Bir Kadın-Doğum uzmanına veya hastanede takip düşünenlerin de mutlaka aile sağlığı merkezine kayıt olması gerekir. Aile hekiminiz ve aile sağlığı elemanınız izlemeniz gereken yol hakkında size en kısa öz ve anlaşılır açıklamaları yapacaktır.

Aile Sağlığı Merkezinde gebelik boyunca dört kez izlem için (ilk gelişten sonra üç kez) çağrılacaksınız. Boyunuz, kilonuz, Kan Laboratuvar değerleri, bebek kalp sesleri rutin takip edilecek, iki kez Gebe-Tetanoz aşısı yapılacaktır.

Ayrıca Gebelik, Doğum ve Bebeğinizle ilgili aklınıza takılan her soruyu aile hekiminize ve aile sağlığı elemanınıza sorabilirsiniz.

Yenidoğan Tarama Testleri

Koruyucu sağlık hizmetlerinin en önemli parçasını taramalar oluşturur. Tarama testlerinin en yaygın bir şekilde uygulandığı dönem yenidoğan dönemidir. Metabolik hastalıkların bulgu vermeden ve geriye dönüşümsüz zararlar oluşturmadan teşhisini koymak temel amaçtır. Tarama testi sağlıkla ilgili bir sorun olabileceği konusunda uyarır. Tek başına kesin olarak hastalığın olduğunu söyleyemez. Şüphe edilen durumlarda kesin tanı koydurucu testler yapılmalıdır. Günümüzde tarama programına alınması gerekli iki hastalık vardır:

Birincisi Fenilketonüri hastalığıdır. Yenidoğan bebeklerde görülen fenilketonüri hastalığı tedavi edilebilir zeka geriliklerinin en önemli nedeni olup erken konulan teşhiş ile önlenebilmektedir. Fenilketonüri, yenidoğan bebeklerin karaciğerindeki fenilalanin hidroksilaz enzim eksikliği sonucu ortaya çıkan doğumsal metabolik bir hastalıktır. Doğumda normal olan bebekte beslenmeyi takiben metabolize olamayan ve biriken fenilalanin ve artıkları giderek beyin dokusuna toksik etki gösterir. Zeka geriliği beş ve altıncı aylarından sonra belirgin hale gelir. Tedavisi fenilalaninden kısıtlı diyettir. Tedavi iyi ve yeterli sürede uygulandığı zaman çocuk beklenen zeka potansiyeline ulaşır. Bunu başarabilmek için erken tanı önemlidir.

İkincisi Tiroid bezinin yokluğu veya az çalışması sonucunda oluşan doğumsal hipotiroididir. Önlenebilir zeka geriliğinin önemli nedenlerinden bir diğeridir. Erken tanı ile hormon tedavisi verilerek zeka geriliği önlenebilir.

Sağlıklı zamanında doğmuş bebeklerde kan örneği ilk 7 gün içinde alınmalıdır. Eğer ilk örnek ilk 24 saat içinde alındı ise, bebek 1-2 haftalık olunca yeni bir örnek alınarak metabolit birikimi ile giden metabolik hastalıklar için yeniden test edilmelidir.

Metabolik tarama amaçlı kan örneği alınması için en ideal zaman bebeğin proteinli besinler almaya başlamasından 24 saat sonrası, ilk 72 saatlik süredir. Metabolik tarama amaçlı kan örneği özel filte kağıtlarına alınır. Bu kağıtların üzerine hasta ile ilgili tüm bilgiler, adres ve telefon eksiksiz olarak yazılır. Sonuçlar iki veya üç hafta içinde belli olur. Kan örneği yetersiz ise veya şüpheli ise yeni örnek istenir.

Diğer Tarama Testleri

İşitme taraması ve görme her yenidoğan bebeğe uygulanması gereken bir taramadır. Bebeğin gözlerinin ışık veya objeye fikse olup takip etmesi ile görme taraması yapılır. Prematür doğum öyküsü, ailede çocukluk çağı görme problemlerinin olması bebeğin ayrıntılı tetkiklerle taranmasını gerektirir.

Ayrıca yenidoğan döneminde gelişimsel kalça displazisi, konjenital kalp hastalıkları, hiposfadias, inmemiş testis, yarık damak, dudak gibi hastalıklar da fizik muayene ile taranabilir.

Doğuştan kalça çıkığında ise son zamanlarda ultrasonografi kullanılmaktadır ve 4-6 aya kadar kalça anormalliklerini tanımlamada duyarlıdır. Doğuştan kalça çıkığı için yenidoğanlar taburcu olmadan önce muayene edilip birinci ayda kalça USG ile taranmalıdır.

Aile Sağlığı Merkezinde izlem: Bebek anne sütü almaya başladıktan sonra en geç bir hafta içinde nüfus kaydı yaptırılarak aile hekimine getirilmelidir. Aile hekimliğinde topuk kanı alınır. Ayrıca aylık olarak rutin kontrollere çağırmak için randevu planlaması yapılır. Aşılar ve izlemler bir yaşına kadar çok önemlidir.

Bebeğinizi ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslemek tüm dünyada altın kuraldır

Bebek beslenmesi neden önemlidir?

Bebeğinizin sağlıklı bir yaşam sürmesi için bebeğinize vereceğiniz gıdalar, hazırlanış şekli, yeme alışkanlığı bebeğinizin tüm hayatı boyunca etkili olacaktır.

Yeterli ve dengeli beslenme ile bebeğinizi hastalıklara karşı korursunuz. Büyüme ve gelişmesinin normal ve sağlıklı olmasını sağlarsanız, şişman olmasını önlersiniz. Okul ve hayat başarısını artırırsınız. 

6. ayın bitiminde anne sütüne ilave olarak uygun ek besinlerin başlanması ve emzirmenin 2 yaş ve ötesine kadar sürdürülmesi gerekir.

Ek besinlerin yanı sıra bebek her istediğinde emzirilmeye devam edilmelidir.

Bebek beslenmesinde tutum ve davranışınız ne olmalıdır?

  • Çocuğunuzu sevmediği yemekleri yemesi için zorlamayınız.
  • Yemekten önce çocuğun eline şekerleme, bisküvi gibi besinler vermeyiniz.
  • Çay, gazoz, kola, çikolata ve şeker gibi yiyeceklere çocuğunuz alıştırmayınız.
  • Susamış çocuğunuza ayran, kaynatılmış soğutulmuş su, taze sıkılmış meyve suyu veriniz.
  • Gıdalardan herhangi birinin bebeğinizde alerjiye neden olduğunu gözlüyorsanız sağlık personeline iletiniz.

KANSER TARAMA İŞLEMLERİNİZİ ÜCRETSİZ OLARAK YAPTIRABİLİRSİNİZ.

MAMOGRAFİ

  • 40-69 YAŞ GRUBU KADIN OLMAK 
  • ÇEKİMDEN ÖNCE KOLTUK ALTINA DEODORANT, PUDRA VB KULLANMAMIŞ OLMAK
  • SON 1 YIL İÇİNDE MAMOGRAFİ ÇEKİLMEMİŞ OLMAK
  • VARSA ESKİ TETKİKLERİ GETİRMEK
  • KETEMDE (NORMAL İSE 2 YILDA BİR)

SMEAR

  • 30-65 YAŞ GRUBU KADIN OLMAK
  • ADETLİ OLMAMAK 
  • SON 2 GÜN CİNSEL İLİŞKİYE GİRMEMİŞ OLMAK
  • SON 2 GÜN VAJİNAL OVÜL, VAJİNAL KREM KULLANMAMIŞ OLMAK
  • ÇOK YOĞUN VAJİNAL AKINTILI OLMAMAK
  • 24 SAAT ÖNCESİNDE VAJİNAL MUAYENE YAPTIRMAMIŞ OLMAK
  • SON 2 GÜN VAJİNAL DUŞ YAPMAMIŞ OLMAK
  • KETEMDE (NORMALSE 5 YILDA BİR)

GAİTADA GİZLİ KAN TESTİ

  • 50 YAŞ VE ÜZERİNDE OLMAK
  • 2 YILDA BİR, KETEMDE VE AİLE HEKİMLİĞİNİZDE

ERKEN TEŞHİS HAYAT KURTARIR..